De toekomst van de zorg

Herinnert u het zich nog, al die ophef die er ontstond toen (toen nog) Prinses Maxima zei “De Nederlander bestaat niet”? Ik moest eraan denken toen ik een tijdje geleden op een bijeenkomst was waar nagedacht werd over de toekomst van de (ziekenhuis)zorg.

Interessant hoor –  allerlei deskundigen horen vertellen over ontwikkelingen in de geneeskunde, in de organisatie, de financiering enzovoort. Dingen die nu al gaande zijn en die in de toekomst de zorg echt zullen veranderen.

Helemaal interessant vond ik de sessie die ging over “de patiënt van de toekomst”. Ja, ook die zou heel anders zijn. Mondiger, veeleisender en zo nog wat dingen. Daar moest de zorg ook echt op ingericht worden, vonden velen. Meer “samen beslissen”, meer zelf regelen via het patiëntenportaal enzovoort. Dat zag je immers nu al – denk maar aan de patiënten die aan het begin van de bijeenkomst geïnterviewd waren en die vertelden wat zij hadden ervaren en wilden. Echt mensen die wisten waar ze het over hadden en wat ze wel en niet wilden.

Maar toen geloofde ik het ineens niet meer. Ik dacht aan mijn 90-jarige tante met wie ik in de laatste jaren van haar leven diverse ziekenhuizen had bezocht. Hoe ze op haar helderste momenten vooral hulpeloos had gezegd “zeg jij het maar”, maar vaak ook gewoon niet wist waar we waren en waarom ook weer. En ik dacht aan de man die ik momenteel als taalmaatje begeleid, een cardioloog die in het land waar hij vandaan komt directeur van een groot ziekenhuis was en die nu in een poging om in Nederland weer aan de slag te komen, stage loopt in een Haags ziekenhuis. Hoe hij me vertelde dat hij zag dat patiënten met een niet-Nederlandse achtergrond echt veel moeite hebben om de dokters te begrijpen.

En vervolgens zei ik dus bijna hetzelfde als Prinses Maxima. “Let op, jullie vergissen je – de patiënt bestaat niet.” In de toekomst zullen er inderdaad heel mondige patiënten zijn. Maar ook, net als nu, heel afhankelijke patiënten die echt niet begrijpen wat er aan de hand is en wat ze moeten of kunnen doen. Anders gezegd: de vraag is niet hoe de patiënt van de toekomst er uit zal zien, maar hoe je in de gezondheidszorg omgaat met een nog grotere diversiteit. Eigenlijk is het antwoord op die vraag heel eenvoudig. De patiënten die in het begin van de bijeenkomst geïnterviewd werden, hadden het ook al gegeven: zie elke patiënt als individu, als een uniek iemand. Luister oprecht naar zijn of haar verhaal, wacht zo lang mogelijk met hem of haar in het hokje te stoppen van zijn of haar ziekte en zorgvraag – en blijf, ook als je dat gedaan hebt, vooral bedenken dat ieder mens meer is dan waarvoor hij of zij in het ziekenhuis komt.

Goh, als je je dat realiseert lijkt de zorg van de toekomst eigenlijk best wel op wat de meeste mensen binnen Reinier de Graaf nu al proberen te bieden. 

Max Kommer