We hebben de toppen van ons kunnen bereikt. Maar tegelijkertijd zien we ook de meest essentiële systemen vastlopen. Macht en onmacht ontmoeten elkaar in deze tijd van transitie van zorg. Samen vieren we het nieuwe jaar. Tegelijkertijd is het een moment van bezinning, terugkijken en vooruitkijken. Maar ook vooral stilstaan en reflecteren en de vraag stellen: hoe gaat het met ons als ziekenhuis?
Om die vraag te beantwoorden moeten we eerst naar buiten kijken, naar de tijd waarin we leven. De oorlog in Oekraïne, de oorlog in Gaza, aardbevingen in Marokko, Syrië en Turkije. Dichter bij huis hebben we te maken met extremer weer, de woningbouwcrisis, de verrassende verkiezingsuitslag en een formatieonderhandeling met de Grondwet als inzet. Het zijn bizarre tijden. Ook als we kijken naar de zorg waar we ons dagelijks in begeven. Dan vragen we ons af: is dit nog houdbaar en zijn we op de goede weg?
De zorgvraag stijgt, de kosten evenredig en de krapte op de arbeidsmarkt is enorm. Hoe gaan we ervoor zorgen dat de beste zorg voor iedereen toegankelijk blijft? Complexe dossiers als digitalisering, duurzaamheid en preventie maken het ingewikkeld, maar we lopen er geenszins voor weg. Met elkaar bedenken we het IZA, het RIGA, het GALA en het woonzorgconcept. Maar de druk op de zorg wordt daar niet minder van. Als zorgprofessionals proberen we het te duiden en invulling te geven aan onze maatschappelijke opgave . Maar doen we wel genoeg? Gaat het wel snel genoeg? En is dit dan genoeg?
Als oudste ziekenhuis van Nederland zit vooruitkijken, innoveren en vooroplopen in onze genen. Hierdoor kunnen wij het voortouw nemen om samen de grote problematiek van deze tijd op te lossen. Dat doen we al met onze huidige strategie, waarin we levensloopgeneeskunde omarmen. Deze levensloopgeneeskunde sluit aan bij alle hiervoor genoemde afkortingen. Het betekent dat we ons inzetten om de inwoners van onze regio zo lang mogelijk gezond te houden en dat we de zorg voor iedereen toegankelijk houden, ongeacht je nu op een goede of slechte postcode bent geboren. We bieden de juiste zorg, op het juiste moment in iemands leven. Daarbij is iemands persoonlijke levensloop van belang en krijgt preventie een plek in de spreekkamer. Zo kunnen we ziektes en sociale ongelijkheid voorkomen.
Blue Zones
Als oudste ziekenhuis van Nederland zijn we ons verder aan het verdiepen. Kunnen wij nog meer doen? Ik werd getriggerd door vijf plekken op de wereld waar de mensen heel oud worden, ouder dan gemiddeld. Deze zogenoemde ‘Blue Zones’ zijn plekken op de wereld waar mensen gemiddeld 100 jaar worden in goede gezondheid, zonder medicijnen of invaliditeit.Deze Blue Zones zijn Sardinië (Italië), Okinawa (Japan), Loma Linda (Californië), Nicoya (Costa Rica) en Ikaria (Griekenland). Waarom worden mensen in deze gebieden zo oud in goede gezondheid? Uit onderzoek blijkt dat de belangrijke basisvoorwaarden hiervoor zijn ‘natuurlijk bewegen.’ Dus we hoeven niet meer naar de sportschool, maar gewoon de trap nemen, in je pauze even gaan wandelen. ‘Zo min mogelijk stress’ en dat is in onze zorgorganisatie wel een opgave. Toch is het creëren van rust op de werkvloer essentieel. ‘Eet meer plantaardig voedsel’, ‘behoren tot een groep gelijkgestemden’ en ‘sociale verbondenheid en dierbaren vooropstellen’ zijn daarbij belangrijke thema’s.
Het ligt voor de hand dat ook wij werken aan die Blue Zone voor onze regio. Met onze kernwaarden ‘oprechte aandacht’ waar die sociale verbinding inzit, en ‘eigen inbreng’ dat betekent dat iedereen belangrijk is en initiatief kan tonen om in kleine stappen continu te verbeteren. En we ‘verleggen grenzen’ waarbij we buiten onze ziekenhuismuren kijken en samen met onze fantastische regiopartners werken aan de realisatie van die Delftsblauwe Zone
We zijn bevoorrecht om te werken met huisartsen, zorgorganisatie Pieter van Foreest en VSV, met wie we elke dag de beste zorg leveren in onze regio. Maar ook onze academische partners Erasmus MC en LUMC, waarmee we de complexe zorg steeds meer naar ons toe te halen, zoals endometriosezorg en de complexe orthopedie in het RHOC. Een hele belangrijke partner in onze regio is zorgverzekeraar DSW, met wie we werken aan onze strategische visie en regionale strategie, waarbij we met het RIGA de zorg voor iedereen toegankelijk houden. De TU Delft is een belangrijke partner waarmee we innovaties ontwikkelen om de zorg op een andere manier te organiseren. Met onze partner de gemeente Delft gaan we de verbinding met het sociale domein aan. Zo initiëren we bepaalde lokketten waarbij ook mensen terecht kunnen die sociale problemen hebben op het gebied van financiën of huisvesting. En met de GGD werken we samen als het gaat om preventie, om bijvoorbeeld gemeenschappelijke spreekuren te organiseren. Daarbij kijken we hoe we de jonge jaren in iemands leven zo gezond mogelijk kunnen laten zijn, zodat deze mensen ook op latere leeftijd gezond blijven. Voeding is hierbij heel belangrijk en ik werd hierbij nog het meest getriggerd door het Westland. Deze prachtige regio is onderdeel van het verzorgingsgebied van ons ziekenhuis. Wij zijn onlangs op bezoek geweest in de kassen en dan denk je “natuurlijk moet je 80 procent plantaardig en 20 procent dierlijke voeding tot je nemen”. Dat is veel gezonder en veel beter, maar ook zo logisch. We kunnen hier nog veel mee bereiken. Als je dieper duikt in voeding, in het milieu en in de wederkerigheid van gezondheid en klimaat, dan kom je steeds meer tot de ontdekking dat milieuschade en gezondheid met elkaar samenhangen. Zo brengt meer milieuschade meer allergische klachten met zich mee, meer luchtvervuiling meer longaandoeningen, meer warmte meer infecties en meer grondbewerking meer chronische darmziekten. Daardoor komen we steeds meer tot de conclusie dat het milieu, en het koesteren van een beter milieu, directe gevolgen heeft op het langer gezond blijven.
Klimaatverandering, schaarste in de toevoer van producten, voedselonzekerheid, disruptieve technologieën, de geopolitieke onzekerheid: dit zijn enorme trends waarmee we te maken hebben en die een groot effect hebben op onze gezondheid en onze gezondheidszorg. Wij moeten die impact onder ogen zien en dat als ziekenhuis oppakken. Niet alleen omdat we er mede voor verantwoordelijk zijn, maar ook omdat het een direct effect heeft op de patiëntenzorg, waar de toegankelijkheid onder druk staat.
Dan kan je zeggen “we krijgen er weer iets extra’s bij en we moeten weer meer doen in de spreekkamer”. Maar laten we dit van de goede kant benaderen. Laten we ons blikveld verbreden en ons niet alleen richten op de zorg, maar ook kijken naar maatschappij, milieu en een goed besturingsmodel. De zogenaamde ESG criteria, die in 2024 Europees verplicht worden gesteld. Dat draagt bij aan een groter maatschappelijk geheel en ik hoop dat we daar meer energie van krijgen.
Deze bijdrage zal voornamelijk vanuit de medisch specialisten moeten komen. Medisch specialisten hebben een unieke relatie met de patiënt in de spreekkamer. Zij moeten dan ook rekening houden met andere factoren in het leven van de patiënt. Bovendien de verantwoordelijkheid nemen voor de volgende generatie. Onze belangrijkste focus moet op de jongere generatie zorgprofessionals liggen, want zij zijn echt nodig voor de zorg van morgen. Zij willen graag een maatschappelijke bijdrage leveren, ook buiten de spreekkamer. Laten we dit als organisatie versnellen en ervoor zorgen dat dit ons energie geeft. En dat we het prachtige beroep als zorgverlener ook prachtig kunnen houden.
Want nog steeds is dat het meest unieke beroep dat er is. Zorgverleners kunnen binnen 10 minuten doordringen in iemands leven en hem of haar oprechte aandacht geven en helpen. Laten we 2024 gebruiken om de Delftse Blue Zone verder te ontwikkelen, nieuwe functies en verbindingen te creëren, nieuwe samenwerking aan te gaan en out-of-the-box te denken. Om zo onze brede maatschappelijke opgaven te omarmen om ons meer energie te geven, want we moeten het met elkaar doen!